‹Terug naar zoeken

Gevolgenethiek en plichtethiek

Lesverloop
  1. Afspraken examen
  2. Consequentialisme
  3. Plichtethiek
1 / 50
volgende
Slide 1: Tekstslide
FilosofieSecundair onderwijs

In deze les zitten 50 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

Onderdelen in deze les

Lesverloop
  1. Afspraken examen
  2. Consequentialisme
  3. Plichtethiek

Slide 1 - Tekstslide

Afspraken

Slide 2 - Tekstslide

Info schrijfexamen

  • Duur: 1 lesuur
  • Lengte: minimum 500 woorden (= 10 woorden/minuut)
  • Datum: 30 mei
  • Géén open boek!

Slide 3 - Tekstslide

Thema schrijfexamen
Stel en beantwoord een zelfgekozen filosofische vraag over het existentialisme

Ten laatste 23 mei: geef mij 3 filosofische vragen ter goedkeuring; ik kies er één uit

Slide 4 - Tekstslide

Structuur schrijfexamen
  • Inleiding
  • Standpunt(en) formuleren
  • Argumenten voor standpunt(en)
  • Argumenten tegen standpunt(en)

Slide 5 - Tekstslide

Tips schrijfexamen
  • Leg belangrijke begrippen uit zoals je ze zou uitleggen aan iemand die er niets van afweet
  • Aarzel niet om voorbeelden uit het echte leven of de echte wereld te gebruiken
  • (Goede) linken met kennisleer of ethiek zorgen voor extra punten

Slide 6 - Tekstslide

Info mondeling examen
  • 2 data: 7 juni & 20 juni
  • Andere klashelft: sociologie
  • Mondeling examen met schriftelijke voorbereiding
  • Géén open boek

Slide 7 - Tekstslide

Voorbereiding mondeling examen
  • Uiteraard: blok je cursus
  • Zoek één artikel in een krant/tijdschrift, waarbij je een filosofische vraag stelt en beantwoord

Slide 8 - Tekstslide

Structuur mondeling examen
  • Bespreking schrijftaak
  • Bespreking artikel (waarover gaat het, welke filosofische vraag roept het op, wat is jouw standpunt)
  • 1 vraag over kennisleer
  • 1 vraag over wetenschapsfilosofie
  • 1 vraag over existentialisme
  • 1 vraag over ethiek

Slide 9 - Tekstslide

Filosofische vraag stellen
  • Maximaal 10 woorden
  • Open karakter: geen verborgen aannames, geen 'juist' antwoord
  • Vertrek best van 'Wat is …?' om makkelijker naar een conceptueel onderzoek te gaan


Slide 10 - Tekstslide

Consequentialisme
Of gevolgenethiek

Slide 11 - Tekstslide

Inleiding
  • Wat is een dilemma?
  • Wat is een moreel dilemma?
  • Hoe maak je morele keuzes?
  • Descriptieve vs. normatieve ethiek

Slide 12 - Tekstslide

1

Slide 13 - Video

Remember the Greeks?
  • Eudaimonia (Aristoteles)?
  • Hedonistische calculus (Epicurus)?
  • Algemeen: deugd staat centraal, geluk is een 'neveneffect'

Slide 14 - Tekstslide

Lesuur 1
  1. Herhaling Bentham
  2. Gevolgenethiek: casussen
  3. Regelutilitarisme (Mill)
  4. Kritiek (Hume & Foot)

Slide 15 - Tekstslide

Utilitarisme
  • Jeremy Bentham
  • Doel: grootste geluk voor zoveel mogelijk wezens
  • Centraal idee: nut maakt gelukkig

Slide 16 - Tekstslide

Per 2: zoek voorbeelden van 'mislukte' goede voornemens

Slide 17 - Open vraag

00:40
Wat zou jij doen in deze situatie?
Ik geef de portefeuille terug, met alles erin
Ik geef de portefeuille terug, zonder het geld
Ik gebruik de sleutel om het huis te beroven
Ik doe niets
Iets anders

Slide 18 - Poll

Kader p. 51
  • Wat is een tendens?
  • Onderscheid daadwerkelijke en te verwachten gevolgen: wat je beoogt is niet altijd wat je teweegbrengt

Slide 19 - Tekstslide

De aanslag op Hitler
  • Handboek p. 52
  • Lees de tekst en beantwoord de vragen

Slide 20 - Tekstslide

Was Elsers actie volgens de utilitaristen juist of fout?
A
Juist
B
Fout
C
It's complicated

Slide 21 - Quizvraag

Slide 22 - Tekstslide

Bespreek per twee: wat doe je?

Slide 23 - Open vraag

Slide 24 - Tekstslide

Bespreek per twee: wat doe je?

Slide 25 - Open vraag

Slide 26 - Tekstslide

Bespreek per twee: wat doe je?

Slide 27 - Open vraag

Slide 28 - Tekstslide

Bespreek per twee: wat doe je?

Slide 29 - Open vraag

Regelutilitarisme
  • John Stuart Mill
  • Je kan regels maken die leiden tot optimale, daadwerkelijke gevolgen
  • Regels moeten bv. de vrijheid bevorderen
  • Autonomiebeginsel

Slide 30 - Tekstslide

www.vrt.be

Slide 31 - Link

De illegale rave
  • Handboek p. 53
  • Lees de tekst en beantwoord de vragen

Slide 32 - Tekstslide

Niet-ingrijpen is een utilitaristische redenering. Waarom?

Slide 33 - Open vraag

Naturalistische drogreden
  • David Hume
  • Basis utilitarisme: 'is-ought'-principe
  • Maar: "Het is niet omdat geluk het grootste goed is (ought) dat een handeling die zich richt op dat grootste geluk een goede handeling ‘is’."

Slide 34 - Tekstslide

Lesuur 2
1. Remember Kohlberg?
2. Categorische imperatief: eerste formulering
3. Categorische imperatief: casussen
4. Categorische imperatief: tweede formulering
5. Kritiek: regelfetisjisme

Slide 35 - Tekstslide

Ethiek en kennisleer
  • A priori vs a posteriori 
  • Analytische oordelen vs synthetische oordelen
  • A priori analytische oordelen: per definitie waar
  • A posteriori synthetische oordelen: afhankelijk van de zintuigen
  • Kant: a priori synthetische oordelen zijn mogelijk!

Slide 36 - Tekstslide

A priori ethische aannames
  • Goede wil zit in elke mens
  • Goede wil is goed op zichzelf
  • Elke mens is redelijk
  • Elke mens is vrij en autonoom

Slide 37 - Tekstslide

Goede wil

Slide 38 - Tekstslide

Vrijheid en autonomie

Slide 39 - Tekstslide

plichtethiek vs. gevolgenethiek
Grond voor morele handelingen
  • Bentham: gevolgen + geluk
  • Kant: geluk is te persoonlijk
  • Kant: de wil om 'Het Goede' te doen
  • Wat is dan 'Het Goede'?

Slide 40 - Tekstslide

Categorische imperatief
  • Universeel: geldt altijd en overal
  • Imperatief: gebod of plicht

Slide 41 - Tekstslide

Categorische imperatief
Eerste formulering: universele wet

"Handel alleen volgens die maxime waarvan je tegelijkertijd kunt willen dat zij een algemene wet wordt."

In situatie X, wil ik Y doen, omdat Y voor iedereen altijd het goede is om te doen.

Slide 42 - Tekstslide

Casus 1 p. 59
"Je bent vergeten om een geleend boek terug te geven aan een vriend. Het is niet de eerste keer dat je zoiets vergeet en bovendien heeft je vriend het boek echt nodig voor een spreekbeurt. Door een leugen te vertellen, hoop je dat jullie vriendschap standhoudt."

Slide 43 - Tekstslide

Handel je moreel goed volgens Kant?
A
Ja
B
Neen
C
It's complicated

Slide 44 - Quizvraag

Welk maxime kan je hier gebruiken om je keuze te verantwoorden?

Slide 45 - Open vraag

Casus 1 p. 59
Mogelijke maximes:
  • "Ik mag niet liegen, want ik wil dat anderen ook niet liegen. Als iedereen liegt, heeft liegen geen betekenis meer."
  • "Ik mag niet liegen, want als iedereen liegt, dan kan ik niemand meer vertrouwen."

Slide 46 - Tekstslide

Casus 2 p. 59
Lees de tekst en beantwoord de vragen per 2
(Stuur mij foto of screenshot met de antwoorden)

Slide 47 - Tekstslide

Categorische imperatief
Tweede formulering: respect voor mens-zijn centraal

"Handel zo dat jij het mens-zijn, zowel in eigen persoon als in de persoon van ieder ander, altijd tegelijk als doel, nooit louter als middel gebruikt."

Slide 48 - Tekstslide

Kritiek op de plichtethiek
Benjamin Constant vreest voor regelfetisjisme

"Stel dat een goede vriendin op je deur komt kloppen, omdat een moordenaar haar achtervolgt. Ze vraagt of ze zich bij jou mag schuilhouden. Een tijd later staat de moordenaar aan je deur met de vraag of je weet waar je vriendin is."

Slide 49 - Tekstslide

Bespreek per twee: wat doe je?

Slide 50 - Open vraag

Meer lessen zoals deze

Ethiek

- Les met 18 slides
PhilosophieSecondary Education

Soorten ethiek

- Les met 38 slides
CultuurwetenschappenSecundair onderwijs

Filosofie Nieuwe Tijd - Spinoza + Kant

- Les met 32 slides
FilosofieSecundair onderwijs

Seminarie filosofie

- Les met 23 slides
FilosofieSecundair onderwijs

Deel 6: Ethische theorieën: Epicurisme, Plichtsethiek en Gevolgenethiek

- Les met 33 slides
FilosofieSecundair onderwijs

Hoofdstuk 3: Soorten ethiek

- Les met 13 slides
FilosofieSecundair onderwijs

T8L6: Dader gezocht! (Lilse Bergen)

- Les met 11 slides
NederlandsLager onderwijs

Wijsbegeerte voor Studenten Filosofie

- Les met 17 slides